حشره برنج یا شپشک برنج (خرک برنج) ، با نام علمی سیتوفیلوس اوریزائه ، آفت های ریزی می باشند که به برخی محصولات کشاورزی مانند برنج، گندم، غلات و ... حمله می کنند و از این محصولات به عنوان غذای خود استفاده می کنند. این حشرات از نظر پزشکی خطرناک نیستند و موجب عفونت نمی شوند ولی به مواد غذایی آسیب می رسانند.
این شپشک ها به غلات و برنج حمله کرده و سوراخ های ریزی را در آنها به وجود می آورند. شپشک بالغ با سرعت از جایی به جای دیگر پرواز می کند و حدود 30 روز زنده می ماند . این حشره می تواند روزی 4 تخم در مغز غلات می گذارد که لاروها پس از 3 روز از تخم ها خارج می شوند.
از نظر پزشکی این حشرات بیماری زا نبوده و کاملا برای انسان بیخطر هستند و تنها آسیب آن مربوط به برنج میشود؛ به طوری که اگر این حشرات برای مدت طولانی در برنج بمانند، سبب پودر شدن و از بین رفتن برنج میشوند.
روشهای جلوگیری از شپشک برنج
۱- در هنگام خرید برنج، دقت کنیم که آن برنج فاقد کرم و شپشک باشد..معمولا در برنج های کهنه بیشتر دیده می شود.
۲- برنج را در ظرف مناسب به ویژه کیسههای نخی نگهداری کنیم.
۳- برنج را در مکان خشک و خنک نگه داریم. (رطوبت و گرما دو عامل اساسی برای ایجاد و رشد شپشک برنج است)
۴- بین کیسه برنج با زمین و دیوار فاصلهای برای جلوگیری از نفوذ حشرات و انتقال رطوبت از زمین و دیوار به برنج، ایجاد کنیم.
۵- از همان ابتدا یک یا دو مورد از چیزهایی را که سبب جلوگیری از رشد شپشک برنج میشود، درون کیسه برنج قرار دهیم. مانند:میخک، حبه سیر، فلفل تند و خشک، نمک، برگ درخت گردو و …
6- سعی کنیم تا حد امکان از خرید حجم زیاد برنج خودداری کنیم.
در صورت خریداری برنج در حجم زیاد چگونه آن را از رشد و نفوذ حشرات در امان نگه داریم؟
بهتر است تا حد امکان از خرید حجم زیاد برنج خودداری کنیم ولی در صورت خرید باید همیشه حواسمان به آن باشد. سعی کنیم حتما آن را در کیسههای نخی ۵ الی ۱۰ کیلویی نگهداری کنیم، کیسهها را با فاصله از هم و از زمین و دیوار قرار دهیم، حتما هر چند وقت یک بار کیسهها را جابه جا کنیم و مدام کیسهها را چک کنیم که شپشک نزده باشند چون حتی اگر برنج یک کیسه شپشک زده باشد، به بقیه هم منتقل میشود.
علاوه بر روش بالا، راهکارهای دیگری نیز برای خلاصی از شپشک برنج وجود دارد. این روشها شامل موارد زیر است:
۱- پهن کردن برنج در آفتاب
حشرات برنج از نور فراریاند؛ با این کار این حشرات برای فرار از نور از برنج خارج میشوند؛ اما عیب این روش این است که اگر برنج برای مدت طولانی در آفتاب بماند، پوک میشود.
۲- پهن کردن برنج در جای خنک
به دلیل عیبی که روش قبل داشت، بهتر است برنج را در سایه یا زیر کولر پهن کنیم و در آن نمک، برگ بو، برگ چریش و یا میخک قرار دهیم. این حشرات به دلیل دوست نداشتن سرما و همچنین فراری بودن از موارد گفته شده، از برنج خارج میشوند.
۳- نگهداری برنج در فریزر
با قرار دادن برنج شپشک زده در فریزر به مدت کوتاه، احتمالا حجم زیادی از حشرات آن نابود میشود ولی نباید برنج را به مدت طولانی در فریزر قرار داد چون سبب خرد شدن آن میشود.
۴- استفاده از آب جوش
در صورتی که حجم برنج شپشک زده شما کم است، میتوانید برای از بین بردن شپشکهای آن، از آب جوش استفاده کنید؛ زیرا ریختن آب جوش روی برنج، سبب کشته شدن شپشکها و تخم آنها میشود.
برای استفاده از این روش، کافی است در زمان شستن برنج، به آن کمی آب جوش اضافه کنید و بگذارید چند لحظه بماند. با این کار، حشرات درون آن کشته شده، روی آب شناور میشوند و به راحتی میتوانید آنها را از برنجتان جدا کنید.
۵- بردن برنج به کارخانه برنجکوبی
همچنین اگر مسیرتان به شمال میخورد میتوانید برنج خود را به یک کارخانه برده تا آنها با استفاده از دستگاه بوجاری، برنج را الک کنند. با استفاده از این روش شپشکهای برنج در دستگاه جدا شده و برنج شما پاک میشود.
از قرص برنج استفاده نکنید
قرص برنج مادهای است که تقریبا ۱۰۰درصد شپشکها را از بین میبرد اما نکته مهم در مورد آن این است که این قرص حاوی یک سم بسیار خطرناک است و در صورت استفاده غلط از آن، این سم وارد برنج شده و می تواند سبب مسمویت یا حتی مرگ افراد شود. بنابراین توصیه میشود به هیچ وجه از این ماده برای از بین بردن شپشک ها در خانه، استفاده نکنید.
نظر خود را بنویسید